Omdat ik al eens een bericht plaatste over 'inheemse soorten' die je kunt gebruiken voor bonsai, wil ik graag nog even uitwijden over het onderwerp inheems. Of moeten we zeggen streekeigen? Of is inheems gelijk aan streekeigen, of omgekeerd? klinkt verwarrend en is het niet gewoon gehakketak over een simpele verwoording? Wel, neen. En het kan zelfs belangrijk zijn voor iemand die ook in bonsai bezig wil zijn met soorten die van nature hier voorkomen.
Ik probeer het uit te leggen aan de hand van een voorbeeld over meidoorn, éénstijlige meidoorn of op z'n latijns 'crataegus monogyna'. Deze soort is 'inheems' in vlaanderen (en nog wel grote regio's of landen zoals belgië, nederland, europa...). Inheems in vlaanderen betekent zoveel als 'vlaanderen behoort tot het natuurlijk verspreidingsgebied' van éénstijlige meidoorn. Streekeigen is een verdere verfijning van inheems. Je zou dus kunnen zeggen, éénstijlige meidoorn is inheems in vlaanderen en streekeigen in de vlaamse ardennen (of nog andere regio's). Terwijl je bij wijze van fictief voorbeeld ook kan zeggen 'éénstijlige meidoorn is inheems in nederland maar niet streekeigen in...de zeeuws vlaanderen'. Je zou nog veel verder kunnen gaan en op niveau van plant per plant kunnen zeggen 'deze éénstijlige meidoorn betreft een autochtone meidoorn, en dus per definitie streekeigen, behalve gewoon ook inheems'. Kort uitgelegd betekent autochtoon dat het met zekerheid achterhaald is dat de plant genenmateriaal heeft van meidoorns die hier sinds de laatste ijstijd terplekke (streekeigen) voorkwamen. Hier is wetenschappelijk onderzoek aan voorafgegaan, en er is een inventaris van locaties waar men met zekerheid kan stellen dat dit dergelijk autochtoon bronmateriaal betreft.
Tot zover ok, logisch klinkt dat. Waarom is het nu belangrijk om dat allemaal te weten.
Wel, stel je gaat op zoek in een tuincentrum en je komt tegen, .. je raadt het nooit...een éénstijlige meidoorn. Perfect, inheems én streekeigen in mijn streek, die koop ik. Wat je niet weet is dat het een éénstijlige meidoorn betreft die vanuit italië is geïmporteerd als jong plantsoen, of die ooit vermeerderd is geweest (zaad of stek) vanuit plantmateriaal met italiaanse roots zeg maar. Zulke dingen staan ook niet op het etiket want crataegus monogyna is toch crataegus monogyna wie maalt daar nu om, niet. In dat geval heb je dus een meidoorn gekocht die inheems is in italië (jawel dat kan), alsook in vlaanderen of nederland, maar die helemaal niet streekeigen is in jouw streek omdat het net plantsoen betreft dat is geïmporteerd of ooit is vermeerderd uit geïmporteerd materiaal. Vele kwekerijen weten op dat vlak zelf maar half de klepel hangen.
Niet zo erg denk je? Wel toch wel, want zo'n italiaanse meidoorn ziet er van blad wel iets anders uit (scherpere bladranden, dieper ingesneden), maar vooral...die loopt veel vroeger uit dan onze inheemse meidoorns. Dat komt omdat die plant genen-materiaal heeft geërfd, en in italië is het warmer dan bij ons, en lopen die planten ook vroeger uit. Gevolg is dat ze veel vroeger uitlopen en bloeien, veel gevoeliger zijn voor vorstschade omdat het bij ons kouder is/langer vriest. Bijgevolg ook gevoeliger voor ziektes zoals bacterievuur enz. Ook voor insecten die afhangen van meidoornbloesems niet zo interessant want die zijn 'geprogrammeerd' om een piek in populatie te hebben net op moment dat onze streekeigen meidoorns in bloei komen, en niet een maand vroeger. Biodiversiteit dus.
Let er eens op in het voorjaar, als je hagen of tuinen ziet met meidoornhagen waar delen van de haag veel vroeger in blad komen dan andere delen. Leer ook eens het verschil zien tussen inheemse streekeigen meidoorns en de 'italiaanse meidoorns'.
Jammer genoeg nemen veel kwekerijen het niet te nauw met dergelijke zaken, waardoor onze natuur ook een stukje van zn oorspronkelijk genenmateriaal verloren ziet gaat door verwildering van die niet-streekeigen meidoorns. Op die manier gaat onze natuur een stukje achteruit. En de enige reden waarom er italiaanse meidoorns aangeboden worden is...oja, ze zijn goedkoper.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten