Translate

woensdag 29 februari 2012

bonsai Betula (berk) verpot

Deze heb ik tot op heden altijd maar "zozo" gevonden. Oorspronkelijk een verwaarloosde bonsai van 25jr oud, die ik overnam van een bonsai-kennis die er zelf ook al teveel had en deze zelf ook had gekregen.
Op die manier tot bij mij gekomen in 2008. Op het eerste zicht zag hij er wel ok uit, tot je dichterbij keek en kon zien dat de takken eigenlijk kaal waren, behalve aan de uiteinden. Jarenlang verwaarloosd dus, en de verfijning was helemaal zoek geraakt. Daarom in 2011 de botte bijl erin en alles eraf. Hij stond ook nog in slechte grond (zand, tuinaarde, wat potgrond, en grind), eerder een natte brij. Toch heeft hij in 2011 wel wat nieuwe scheutjes gemaakt, maar heb hem ergens in een vergeethoekje van mijn tuin/terras gezet.

Vandaag besloot ik dan maar hem nog eens onder handen te nemen, een verpotting.
Bij het verwijderen en afspoelen van de oude grond met de tuinslang, en bij het grondig ontwarren van de kluit, was ik wel enigszins verrast. Onder de enorme verdikking van de stambasis (vermoedelijk door jarenlang te laat wortelscheuten te verwijderen) bleek de wortelaanzet nog veel breder. Op het breedste punt ongeveer 20cm !!! Ik kan inderdaad geloven dat dit boompje 25 jaar oud is (in 2008). Die vondst deed me toch nog geloven in de toekomst van dit boompje als bonsai.

Ik koos een grotere mica trainingspot uit om hem de komende jaren kans te geven om veel nieuwe haarwortels te vormen op zijn oud wortelgestel.

Als substraat gebruikte ik opnieuw zeolietkorrels (het volume van de pot is wel 5 liter of meer), met daarin een tweetal handjevol gedroogde koe- en kippenmest (AVEVE) doorgemengd en ongeveer 5 à 10% cocosvezel grond (cocosol van DCM). Rond de wortels strooide ik een half handjevol 'Rootgrow' myccorhizae in gedroogde granulaatvorm (zie eerder blogbericht). Na het oppotten flink begoten met water met daaraan enkele druppels 'superthrive' toegevoegd.

De eerste foto is zoals hij was in late zomer/begin najaar 2011; bij de andere foto's ook nog een virtual met het eindbeeld dat ik in gedachten heb. Ik wil dus zeker de scheut onderaan behouden, het doet me denken aan de opslag van scheuten die je bij berken (en andere soorten zoals linde) wel kunt hebben aan de stambasis, of op de gestelwortels.






bonsai Meidoorn #1: update

Voila, het voorlopige eindproduct van meerdere dagen werk aan mijn meidoorn #1. Na het frezen en verpotten, ook nog eens 'in brand gestoken' met mijn mini-gastoorts...één laagje bleek/beschermmiddel op het dode hout, daarna terug geschuurd,...en tot slot een drietal takken wat in model bijgespannen met spandraad. In de loop van het seizoen krijgt hij wel nog een extra laagje bleekmiddel.

Hij staat nu stabiel in zijn substraat, klaar voor de lente. Tot mijn jolijt heb ik de knoppen tijdens de laatste week gewoon verder zien aanzwellen, voorlopig niet stilgevallen door de ingrepen. Bij het verpotten was het ongelooflijk om zien hoeveel wortels hij op 1 seizoen had gemaakt, door dat nieuwe substraat en de aangepaste bemesting. Er lag een hele mat wortels rondom de pot, bij het uitkammen waren sommige tot wel 60cm. Als hij daar nu wat krachten heeft van overgehouden, maakt hij hopelijk ook nu een goeie doorstart en zijn we op weg naar een redelijk goede en aparte bonsai.

In 2012 ga ik hem rustig laten herstellen en hem een flink stuk in de lente laten uitgroeien, ook de top. Pas eind lente snoei ik eventueel eens wat bij, in de zomer enkel waar nodig.

dinsdag 28 februari 2012

bonsai Mycorrhizae toevoegen

Ik heb er nog een aantal te doen, maar bij vele van mijn boompjes die al in pot staan, heb ik in het substraat Mycorrhizae toegevoegd. In granulaatvorm, tegen de wortels aan te strooien, en dan een viertal weken wachten tot er een netwerk van 'plantvriendelijke' schimmels is uitgegroeid dat als het ware als een tweede wortelstelsel voor de plant zal kunnen dienen. De bonsai/plant zal deze schimmel voeden via zijn eigen wortelstelsel maar in ruil zal de plant de schimmel kunnen gebruik om makkelijker en extra voedingsstoffen op te nemen. Een zeer nuttige wisselwerking dus, wat er ook voor zal zorgen dat de plant vitaler is, meer bestand tegen droogte en ziektes. Het zal er ook voor zorgen dat meststoffen beter opgenomen zullen worden.

Hetgeen ik gebruikte heet 'rootgrow', van oorsprong UK, maar de mycorrhizae blijven dezelfde en zijn even werkzaam en nuttig als voor de hier van nature voorkomende bomen en planten.

bonsai Welke meststoffen ik gebruik

Hieronder exacte weergave van de meststoffen die ik gebruik bij mijn substraat (zeoliet). De afbeeldingen zijn deze vanop de sites van de producenten zelf, of zoals gebruikt door verdelers/verkopers van deze producten. Helaas krijg ik geen sponsorgeld voor het posten van deze afbeeldingen haha, is dus zuiver bedoeld om jullie te laten meekijken.

1) Als primaire meststof (dus mijn 'basis'meststof) gebruik ik vloeibare mest van Substral nutri+max. Van deze meststof bestaan er verschillende, volgens type gewas. Ik koos die voor buxus omdat de NPK verhouding bij deze het hoogst is voor stikstof (N), maar nog altijd relatief laag. NPK is 6-5-5. De '+max' staat voor toevoeging van micronutriënten, wat je in de meeste gewone meststoffen niet vindt, maar wel zeer belangrijk zijn om 'gebreksverschijnselen' tegen te gaan (bleke kleur van bladeren, vergeelde of verdorde randen, zwakke groei, enz). De toegevoegde nutriënten zijn:
  • 0,002% koper (Cu) chelaatvormer EDTA
  • 0,03% ijzer (Fe) chelaatvormer DTPA
  • 0,01% mangaan (Mn) chelaatvormer EDTA
  • 0,001% molybdeen (Mo)
  • 0,002% zink (Zn) chelaatvormer EDTA
Ik geef de meststofgiften afwisselend eens een keer volgens voorschrift, en de volgende keer in dubbele dosis. Om de twee weken, vanaf eind maart (of iets vroeger voor soorten die al in blad zouden staan), tot oktober.


1) Als secundaire bemesting (dus mijn 'aanvullende' meststof) gebruik ik organische mest van DCM 'hagen en coniferen'. De NPK verhouding is 6-4-7 + 4 magnesium. De magnesium is voor een gezonde diepgroene bladkleur en bij bloeiende soorten voor extra goede bloemzetting en bloei.
Ik gebruik deze in de aanbevolen gewone dosis, en één of twee keer per jaar. Midden lente en eventueel een tweede keer midden zomer.



3) Als extra ga ik vanaf dit jaar 'AVEVE gedroogde mest van koeien en kippen' gebruiken. Dit heeft eigenlijk weinig of géén mestwaarde, maar zorgt voor een verbeterde bodem doordat het materiaal langzaam afbreekt en humus toevoegt aan de grond. Door de producent ook verkocht als 'bodemverbeteraar', niet als 'meststof'' (ook bij andere merken is dit zo). Er staat zelfs geen N of P of K vermelding op de zak,dus dat is een goed bewijs dat het géén volwaardige meststof op zich is. Minstens 40% organische stof staat er op de zak. Op de verpakking kan ik niet terugvinden dat er extra meststoffen zouden zijn toegevoegd dus dit ga ik vooral toedienen als extra. Deze ga ik 1 keer toedienen (voorjaar), omdat ik ook niet téveel organisch materiaal wil toevoegen in mn substraat. De rest is voor mijn hagen ;)

maandag 27 februari 2012

bonsai Veldesdoorn: closeup stambasis

een oude wond bijgewerkt...

Wat ben ik blij dat ik bij uitplanten in vollegrond (in najaar 2008) een lelijke wortelaanzet wegsnoeide die eruitzag als een knikkende knie. Bij terug uit vollegrond halen (2011) was het duidelijk dat de wond mooi genezen was en dat de callusvorming echt wel paste bij het uiterlijk van dit startmateriaal voor bonsai.

Nu zal hij er nog beter uitzien.

Vandaag heb ik met m'n vingers de toplaag van het substraat eens weggeduwd om te checken hoe het zat met wortelvorming sinds verpotting in 2011 in het nieuwe substraat. Het zag er veelbelovend uit, op 1 à 2cm onder de toplaag vond ik al overal en massaal veel heel fijne haarwortels. Top !




bonsai Corylus Avellana 'Web's Prize Cob' verpot

Update van mijn andere hazelaar (corylus avellana) variëteit Web's Prize Cob.
Ik ging hem aanvankelijk terug uitplanten in vollegrond, maar met de 10 haagbeukjes die ik binnen een week ga uitgraven bij iemand die zijn haag wegdoet, moest ik genoegen nemen met een gewone verpotting voor dit hazelaartje, momenteel prebonsai-materiaal.

Ik had mijn twijfels achteraf bij de inplantingshoek die ik gekozen had, maar ik wou de topscheut ongeveer loodrecht op de potrand houden, en het stompje onderaan rechts verder laten uitgroeien om het evenwicht te krijgen die dan nodig is bij deze helling. Als hij goed uitgroeit, komt het wel goed denk ik.
De wortelvoet past ook wel aardig.

De stompen en wonden die achterbleven bij het terugsnoeien in 2010 (containerplant) heb ik tegelijk ook wat bewerkt, lichtjes uitgefreesd en nadien de vlam erop... eventueel nog wat nabehandelen met bleekmiddel.

foto's:
1. vóór verpotten
2. na verpotten
3. toekomstbeeld
4. snoeiwonden gefreesd en gebrand (met mini gastoorts)
5. wortelvoet







zondag 26 februari 2012

bonsai Corylus Avellana: klein formaat

Ik begin er zo een aantal kleine (pre)bonsai /startplanten bij te krijgen, onbedoeld, maar toch komen ze erbij. Bedoeling was eigenlijk om deze nog flink wat jaren te laten uitgroeien, maar bij het uitgraven om te herplanten bekeek ik de structuur van het stammetje eens goed, en besefte dat ik de bestaande hoofdstam niet kon laten uitgroeien gezien er weinig potentieel in zat. Terugsnoeien en verder doen met een lage tak zag er interessanter uit, maar dat betekende dus een heel klein formaat bonsai als resultaat.
Waarom niet, er komen nog wel andere planten langs in mijn tuin waar ik dan weer iets anders mee kan.

2012 is pas het 4e levensjaar voor dit boompje denk ik, waarvan 2 groeiseizoenen in vollegrond, na zijn 1e jaar als zaailing.




bonsai Prunus Subhirtella: natuurlijk dood hout opgefrist

Het mini-kersje dat ik eerder al eens gepost heb.

Met een schuurwieletje met metalen draad, op de Dremel, het natuurlijke dode hout wat opgepoetst. Een nabehandeling moet nog komen met bleekmiddel, verdund aangebracht.

Hoogte ong 20cm, stammetje onderaan ong 4cm




bonsai Larix Kaempferi (jap. larix) verpot

zoals ik al zei, deze stond op de verpot-planning voor 2012, om de inplantingshoek te wijzigen.

verpot ZONDER verankeringsdraden, een leuk voordeel van mijn substraat is dat het zeer goed aansluit en alles goed bij elkaar 'trekt' als je water gegeven hebt. Ook bij andere bomen enkel nog draad nodig als de boom echt te weinig wortels heeft of een zeer steile helling zou maken.

foto's ter verduidelijking, voor en na.


woensdag 22 februari 2012

bonsai Meidoorn #1 - oud doodhout frezen

UPDATE 25-02 + FOTO's 25-02:

zie tekst en uitleg verder






UPDATE 24-02:
Wat ik 'vreesde' lijkt inderdaad zo te zijn; de stam is grotendeels dood hout. Ik ben her en der aan de basis beginnen uittesten met een schuurschijfje (metalen rotor) op mijn dremel en kwam heel wat dood en rot hout tegen; alleen de schors zat er nog rond. Enkel dunne levensaders onder de takaanzetten toe. Als resultaat begin ik nu een stomp te krijgen met heel wat inkepingen rondom rond de stambasis, die ik verder moet uithollen om het rot weg te krijgen, en om het dan te doen passen bij de rest. De stam zal getransformeerd worden tot massaal veel dood hout. Hopelijk rest er genoeg om de resterende takken te kunnen blijven voorzien, en zal de sapstroom niet teveel verstoord worden door het blootleggen van het hout (waardoor er vanuit nieuwe hoeken en kanten indroging kan plaatsvinden). Hopen dat  het aanbrengen van jin- en beschermmiddel de boel voldoende zal beschermen. Het zal een dubbeltje op zijn kantje worden. Maar had ik niets gedaan, was het evenzeer een kwestie van enkele jaren voordat het rot uiteindelijk de bovenhand zou halen, en als het begint op te vallen is het al te laat.

Inmiddels is de laagste tak weggehaald. Wie het eerdere blogbericht las over deze meidoorn, weet wat ik er mee van plan was. De boom wordt na de doodhoutbehandeling verpot (heel voorzichtig) en daarbij gekanteld, waardoor er meteen ook een herstyling plaatsvindt. Ik ga geen aggressieve bedrading voorzien, om hem te laten recupereren.

Wie duimen heeft, duim met me mee... wordt vervolgd


BERICHT 22-02:
Mijn vorig blogbericht was al een goede intro, dus gaan we verder met meidoorn #1. En frezen maar...mijn nieuwe freeskopjes moeten renderen, en het weer leende er zich toch toe, 4 graden en nog beter weer in het vooruitzicht.

Meer dood hout dan ik dacht aan deze meidoorn, volgens mij is bijna de helft van de boom dood hout, enkel onderaan en nabij de aanzetten van de takken vond ik levend weefsel terug, al de rest is dood hout. Al ruim 10 jaar is er niets meer gedaan aan het dode hout, dus op zich logisch dat er onder de oppervlakte van het zichtbare deel, er nog flink wat 'verscholen' dood hout zit. Het zou me niet verbazen mocht de boom gewoon enkele vitale delen overhouden met sapstroom en gezond hout (recht onder de takaanzetten) en al de rest opgeofferd is.

Ik heb nu in eerste instantie ruw werk gedaan. Er is nog veel te doen.
Bij het verpotten wil ik de stam ook nog openmaken tot in de grond, dit heb ik nu niet gedaan omdat ik anders de grond in moest met mijn freesje en da's uiteraard niet bepaald een goeie manier van werken. Ik vond daar aan beide zijden levend weefsel, dus ik frees de stam dan open tot hij helemaal opengespleten is . Dan doe ik daar wondweefsel en plant hem zo opnieuw in zijn substraat. Doordat het geen 'grond' is maar substraat zal er nog wondweefsel gemaakt worden en zal er niet snel rot optreden; in ieder geval wel genoeg wondweefsel te voorzien. Ook weet ik uit vorige verpotsessies al dat net op die plaats waar ik wil frezen, het hout toch al dood is, want daar zaten geen wortels en was evenmin oorspronkelijk wondweefsel van het afzagen van de stam ondergronds bij het verzamelen in de natuur.

Bovenaan zijn nu 1 à 2 heel kleine doorkijkgaten gemaakt, dus dwars door het doodhout heen. Bij nader inzien wil ik dit nog verderzetten, één dezer (of de komende weken) ga ik zien of ik op een geloofwaardige manier grotere gaten kan frezen in het dode stuk, maar ook in het levende stuk stam, daar waar geen levensaders lopen als voeding voor de gesteltakken.

Vermoedelijk doe ik nog iets aan die bovenkant van dat dode hout..ben er niet echt tevreden mee maar om de boom niet te verpesten hield ik het voor bekeken. Beter eens afstand nemen nu, en over nadenken. Ik ga misschien dat gedeelte met die centrale 'piek' eruit nemen en enkel links een piekje creëren, dan een 'dal', en dan rechts die hogere piek overhouden. Zoiets, in combinatie met meer doorkijkgaten en afgewerkte groeven en lijnen in het dode hout.

Het frezen duurde wel even, zeker anderhalfuur, met een klein freesje toch aardig wat hout weg te nemen, en tegelijk wat creatief proberen zijn. Na het branden, bijschuren, het fijne freeswerk (afwerking met heel fijne haarlijntjes frezen, polieren en bleken zal de look nog totaal anders zijn dan nu. In de loop van volgende seizoen kan ik ook nog altijd wat bijwerken.

FOTO'S 22-02 (behalve 1e foto)








bonsai Meidoorn #2 - uithollen oude snoeiwond

Vandaag was een soort D-Day voor mijn twee meidoorns; 22 februari, de dag waarop mijn Dremel met nieuwe freeskoppen landde op de oude snoeiwonden en het oude dode hout van mijn beider meidoorns.

Bij meidoorn #2 bewerkte ik enkel de oude grote snoeiwond bovenaan, daar waar hij een jaar of 4 terug was ingekort. De wond was wel vrij onopvallend, mooi vergrijsd, en het wondweefsel was wel ok met hier en daar een grillige rand met goed wondweefsel. De snoeivlakken zelf echter, waren, zoals het woord zelf zegt, voor het grootste deel 'te' vlak.

Ik heb één en hetzelfde freesje gebruikt, 10 minuutjes werk, redelijk wat uitgehold zowel dood als levend hout want ik wou de wond aan één kant wat meer naar beneden uittrekken om geloofwaardig over te komen. Hoe dan ook blijf je uiteraard een wond overhouden.

Omdat ik (nog) geen mini-gasbrander heb, kon ik de vers uitgefreesde wond nog niet 'branden'. Ik moet ook nog naschuren met een schuurkopje/borsteltje maar da's voor na het branden. En daarna ook nog wat bleken (houtbleekmiddel, verdund weliswaar zodat het er iets minder 'wit' uitziet). Ik heb de wond nu gewoon afgedicht met wondpasta daar waar ik levend hout heb gefreesd.

Enkele foto's... er moet dus nog een vervolg komen hierop, binnen de eerstkomende weken.









dinsdag 21 februari 2012

Voor wie klinkt Bonsai als muziek in de oren?

in bonsai zit muziek, het bewijs zie je hieronder...

normaliter post ik op mijn blog enkel foto's en tekst over eigen boompjes, maar deze is toch wel origineel, grappig, creatief, geniaal, enzovoort.

Diego Stocco: 'music from a bonsai' (youtube)

dinsdag 14 februari 2012

Bonsai: mijn DREMEL van onder het stof ...

Laten we de bonsai-messen eens slijpen !

Met al mijn gedachten gericht op de komende bonsai-lente, zat ik te denken aan wat meer ervaring opdoen met frezen en dood hout bewerken. Ik ben m'n 'kot' eens ingedoken en heb daar een Dremel Multi 395UA van onder het stof gehaald; het ding blijkt zelfs nog te werken na pakweg 8 jaar non-actief.

Het dingetje haalt 33.000 RPM, 125Watt.
Niet de zwaarste pro freesmachine dus, maar als ik her en der op websites van grote gekende bonsai-artiesten nalees met veel ervaring in het betere hak-kap-beitel-en-freeswerk, moet je met zoiets toch al wat kunnen bereiken. Wel voor de kleinere tot middelgrote formaten bonsai, en niet voor freeswerk waar je massaal dikke stammen moet bewerken en massaal veel hout moet weghalen.

Natuurlijk raak je met zo'n Dremel-tje nergens als je je beperkt tot de standaard accessoires die zo vanuit de doos meegeleverd worden, daar dienen die fijne kleine freesjes niet voor.

Dus..ik bezocht de webshop van Graham Potter en bestelde online enkele speciaal voor de bonsai-klus gemaakte freeskopjes. Hij verkoopt er ook door 'trademark' beschermde freesjes die de schijnbaar lieflijke naam 'Weasel' meekregen; werkelijk speciaal ontworpen voor bonsai. Ik heb het op diverse filmpjes in actie gezien, grandioos, zelfs een klein licht Dremeltje wordt omgetoverd tot een goed instrument waar je toch aardig uit de voeten mee kunt, niet enkel voor afwerking en bewerking van bestaand dood hout maar ook voor het wegfrezen van hout en maken van holtes etcetera.

Ik ben van plan om dit uit te testen op één van m'n meidoorns waar ik nog veel doodhoutwerk aan heb, en zal dit ook kunnen gebruiken voor de haagbeukjes die ik in maart zal gaan uitgraven uit een haag. Ook een eik moet nog bijgewerkt worden. En alle grote vlakke wonden die ik tegenkom ga ik onderwerpen aan een checkup...ik voel me een tandarts, maar dan één die gaten maakt in plaats van ze opvult.

Foto's van de 3 freesjes die ik bestelde:
- de 'weasel': 1cm groot, driehoekig, voor het weghalen van hout
- en twee gewone freesjes voor maken van holtes, zijdelings frezen, maken van gaten, en het maken van details




vrijdag 10 februari 2012

bonsai: Haagbeuk party in maart

Beetje op zoek naar wat extra projectjes voor 2012, dus ga ik ergens tussen 1 maart en 15 maart een tiental (misschien meer) haagbeukjes uitgraven. Bij iemand die zijn tuin zal gaan herinrichten en zijn haag van 180 stuks haagbeukjes wegdoet. De haag is 170cm hoog, stammetjes van 2 tot 5 cm. De wortelvoeten zullen wel wat meer zijn dus want als je niets van bonsai kent, ga je niet zitten meten onderaan op de grond maar ergens halverwege de stammetjes. Daar ga ik tenminste van uit haha, dat hoop ik :-)

Tot op heden heb ik nooit een haagbeuk gehad, waarom weet ik eigenlijk niet. Ik heb gezegd er meteen een tiental te nemen, dan heb ik wat keuze. En voor de prijs moet ik het niet laten, 1,8 EUR per stuk :-). Een hele dag plezier met de rit naar daar, het uitgraven, terugsnoeien,... en al hou ik er uiteindelijk na enkele jaartjes maar een aantal over, voor 18 EUR is dat niet slecht ;-).

Hier een foto van een stukje haag... mijn oog valt hier al op eentje dat een dubbelstam heeft, de derdelaatste rechts. De grote uitdaging bij de haagbeukjes wordt het camoufleren van grote snoeiwonden, maar er is mij verzekerd dat ik ze mag uitkiezen welke ik wil, dus uit 180stuks zullen er wel 10 zitten waar ik 'iets' mee kan. Ik ga mijn spade al eens scherpen, mijn fijne takkenzaag meedoen, mijn harkje...inpakfolie voor de wortels... En ik ga eens moeten beginnen nadenken waar ik die rakkers voorlopig ga zetten. Deel in vollegrond, deel in houten platte kistjes of plastic kuipen misschien. solitair of enkele in groep... wordt vervolgd.

=> UPDATE: en de eigenaar is zo vriendelijk om mij te assisteren bij het uitgraven, en het groenafval  mag ik ook terplekke achterlaten (ik wil ze terplekke zeker al met de helft inkorten, makkelijker voor transport, thuis snoei ik dan nog verder terug)

donderdag 9 februari 2012

bonsai: substraat en de Heilige Graal - Part 2

vooreerst, en voor wie 'part 1' nog niet zag, lees ook het andere blogbericht aub !

Part 2 gaat kort over de bewatering en bemesting die ik aanpaste, aan mijn nieuw 'substraat'

Bewatering:
Simpel: géén zorgen meer over hoe droog of hoe nat mijn substraat nog is, gewoon gieten, veel gieten, elke dag. Eén van de mooie eigenschappen van zeoliet is dat het goed maar dan ook zeer goed water opneemt en vasthoudt en geleidelijk terug beschikbaar kan stellen voor de plant, gezien het enorme poriënvolume en holtes in de korrels (miscroscopisch). Als je giet, giet door, het is niet zoals potgrondmengsels, je ziet meteen als er water genoeg gegeven is want dan komt het werkelijk uit de gaten van de pot gestroomd, en toch is het substraat goed verzadigd en wordt er genoeg in de korrels gehouden. Mijn indruk is dat het veel geleidelijker terug afgegeven wordt, en dus ook langer 'vochtig' blijft. De toplaag kan sneller uitdrogen, of 'lijkt' tenminste sneller uitgedroogd, zoals bij akadama. Dit is vooral het geval in de zomer natuurlijk, bij felle zon en hoge temperaturen. Ik heb de indruk dat de temperatuur zo heel fel niet meer schommelt in mijn substraat, ook mooi meegenomen. Dus elke dag goed gieten, doe je dit niet, dan zal je idd snel schade krijgen, 2 dagen in de zomer zonder water met dit soort substraten, geen goed idee, u bent gewaarschuwd. Soms wat bijwateren bij heel warme zonnige dagen. Op bewolkte dagen, en met gemiddelde temperaturen blijft het substraat soms verrassend lang 'vochtig' uitzien, als je de uitgedroogde toplaag wegvaagt met je vinger zie je daaronder een substraat dat nog vochtig is. Zelfs al houdt zeoliet goed en lang vocht vast, elke dag gieten zorgt niet voor een waterziek substraat; dit is onmogelijk bij zeoliet. De wortels komen met het water in contact via de vochtige korrel, niet rechtstreeks met bijvoorbeeld waterzieke sompige potgrond. Luchtig en toch vochtig dus; vocht dat geleidelijk afgegeven wordt naargelang de wortels opnemen. In extremis natuurlijk ook wanneer het uitermate heet weer is in putje zomer, maar dat zal altijd wel eigen zijn aan kleine bonsaischalen, tenminste als je die in volle zomer in volle zon laat staan.
Bemesting (!):
Wat meer en anders dan mijn oude (potgrond)mengsel: om de twee weken een basisbemesting met gewone (goedkope standaard) vloeibare mest met een N-P-K bemesting. Kies géén 'bonsai'meststof met heel lage NPK (bijv. 6-6-6), het mag gerust hoger, vooral het stikstofaandeel. Ik durf zeker 10-10-10, als ik dan theoretisch moet vergelijken tussen de basis 6-6-6, de onderlinge verhoudingen NPK zullen idd wat schelen. Doe je dit niet, zal je plant/bonsai niet kapotgaan, maar dan moet je tevredenheid nemen met mindere groei, uiteraard.

Daarnaast minstens 1 keer (eerdere 2 keer) per jaar (voorjaar, en zomer) een goede bemesting met een (vaste of vloeibare, organische of niet) mest die behalve NPK ook een hele resem sporenelementen (zink, mangaan, koper, molybdeen, enzovoort) en micronutriënten bevat, omdat het substraat 'arm' is en géén organische stoffen bevat waar sporenelementen inzitten. In zeoliet zelf zit dit ook, maar dat voldoet niet ten eeuwigen dage.

Wat ik vanaf 2012 zeker van plan ben is minstens 1 keer per jaar (vroege lente bij zwellen van de knoppen) begieten met een wortelstimulator (op basis van algen), dit is een gekend middel in de tuinbouw en sierteelt en levert prachtige resultaten. Zeker voor bomen die pas verpot zijn, en om ze meteen te laten aanslaan in hun nieuwe substraatomgeving.

Eigenlijk is het leven vanaf nu makkelijker geworden: gieten is makkelijk, niet twijfelen, het substraat kan niet waterziek worden, gewoon gieten tot het eruitloopt. En alleen een goede bemesting volgen, geen gaten laten vallen, of niet tussendoor je bemestig omslaan en niet meer weten wat je doet.

woensdag 8 februari 2012

Bonsai: substraat en de Heilige Graal - part 1

Eénieder die met bonsai bezig is, op kleine schaal of grote schaal, op amateurniveau of op doorgedreven niveau, weet dat over het onderwerp 'grond', heel veel gepend wordt, gedacht, gesproken, gegist, gefantaseerd, gemijmerd, gezworen, geloofd, gefilosofeerd...het rijtje lijkt oneindig.

Ik ben een amateur, jawel, een 'buurman Jos' als het ware, maar dan wel iemand die op kleine schaal het maximum wil halen uit datgene waar hij mee bezig is. Ik lees, lees nog eens, lees meer, zoek op, zoek nog wat verder, tot ik beslis wat ik proefondervindelijk bevestigd wil zien. Op die manier kun je al aardig het kaf van het koren scheiden, filteren, op zoek naar waarom dit of waarom dat.

Dat bracht me ook tot het onderwerp 'grond', bonsaigrond. Een schep potgrond, schepje zand, wat grind, klaar is kees, ja dat lukt, lukte voor een hele tijd, als ze niet doodgaan en er wat groei is, is een mens content he. Ik heb flink wat aantallen groenwebsites en -fora afgeschuimd, bonsaiboeken gelezen, websites van professionals en bonsaiartiesten bezocht en nagelezen, wetenschappelijke artikels nagelezen, technische fiches, certificaten en onderzoeksresultaten van bepaalde substraten bekeken. Waar m'n zoektocht en interesse me maar bracht dus.

Ik bespaar jullie de hele beschrijving over wat ik allemaal tegenkwam, hoe lang ik zocht, waar ik zocht, enzovoort, maar geef jullie gewoon het resultaat waar ik na pakweg een jaar zoeken, eindelijk mee eindigde, en dat is 'natuurlijk vulkanisch mineraal zeoliet, of exacter omschreven 95% clinoptiloliet (één van de natuurlijke zeolieten)'. Bovendien vond ik dit in twee winkels in de ruimere omgeving terug, beschikbaar in zakken van 25kg, korrels van 2-4mm. Het wordt in die winkels verkocht onder een merk dat het aanbiedt als kattenbakvulling, en als strooisellaag voor vogelkooien. Andere toepassingen (voor net hetzelfde clinoptiloliet) zijn nog veel ruimer: filter voor vijvers, voedingssupplement voor vee (jawel), absorberend product in de chemie en olie, verwerkt in katalysatoren, land- en tuinbouwtoepassing oa als bodemverbeteraar, enz...

In vergelijking met de meest gangbare 'grond' akadama (ik zeg grond, omdat het een gecalcineerde klei is) durf ik zeggen dat clinoptiloliet beter is. Het breekt niet af, in tegenstelling tot akadama. Deze laatste heb je in dubbelhardgebakken versie maar is dan nog duurder en zal uiteindelijk toch afbreken, zeoliet niet. Zo vond ik oa ook terug dat testen aan de universiteit Gent en aan het proefcentrum voor Sierteelt te Destelbergen voor een bepaald clinoptiloliet de volgende zaken wetenschappelijk aantoonden : in vergelijking met lava was het absorberende vermogen van clinoptiloliet 30% beter. Er was eveneens een heel sterke besparing (50%) in meststofgift, omdat nutriënten veel minder uitspoelen (na opname in de korrel) bij begieten. Ten opzichte van lava was er een besparing van 30% water.

Hoe het er uitziet kunt u zien op de meeste foto's van mijn bonsai. In droge vorm is het wittig met lichte schakeringen van beige en andere aardetinten. In natte vorm verkleurt dit naar een meer natuurlijke lichte aardetint (beige met schakeringen van aardetinten).

Ik gebruik het ofwel zuiver (bij bomen die gemiddeld dorstig zijn), ofwel gemengd met kokosvezels (kun je in zakken kopen in elk goed tuincentrum), tot 20 à 30% gemengd, voor dorstige bomen. Opgelet kokosvezels kun je niet vergelijken met 'potgrond', het is organische van oorsprong maar gedraagt zich anders dan potgrond. Het houdt voornamelijk goed vocht en mestof vast, breekt ook niet makkelijk af.  Andere mengelingen zijn volgens mij ook perfect mogelijk, zolang we het hebben over 'moderne' substraten, bijvoorbeeld 50% zeoliet 25% akadama (hardgebakken), 25% cocosvezels. Of zeoliet integraal vervangen door een gelijkwaardig alternatief waarom niet, maar die zoektocht zal een tijd duren, ik heb die zelf ook gedaan. Er zijn andere producten op basis van gebakken klei (of synthetisch zeoliet want dat bestaat ook), maar ik geef je op papier dat deze de eigenschappen van natuurlijk clinoptiloliet nauwelijks evenaren. De gangbare kattenbakkorrels zijn daar een voorbeeld van: enkele zouden wellicht ook een goed medium zijn, maar daar heb je vaak het probleem van toegevoegde chemicaliën, en/of parfum. Met natuurlijk clinoptiloliet moet ik niet eens voorspoelen, of mij afvragen welke chemicaliën eventueel zouden zijn toegevoegd. Bovendien zitten er geen natuurlijke sporenelementen in die geprepareerde kattenbakkorrels, in zeoliet wel. Het enige 'nadeel' van het zeoliet dat ik gebruik is dat het een beetje stoffig is, maar 1 of 2 keer stevig gieten en dat is compleet weg. Akadama is niet slecht, het IS ook een modern substraat, maar het scoort minder goed naar eigenschappen. Ik heb gewoon even verder gezocht; afgaand op onderzoek van anderen en op resultaten binnen de toepassingen waar het al voor gebruikt werd; ook door sommige bonsaiartiesten en binnen de ruimere land- en tuinbouw. Aan éénieder om ook eens een eigen zoektocht te doen, onderweg steek je er veel van op, ook over zaken die niets met je uiteindelijk gekozen substraat te maken zullen hebben.

Ziehier dus mijn substraat'geheim', dat ik nu 2 jaar toepas op ruim 10 bomen. En om 1 voorbeeld te geven, ik had een meidoorn die jarenlang slecht groeide, ik verpotte hem in zuiver zeoliet, en hij had in 2011 een topjaar, met 3 keer snoeien, foto's hieronder als bewijs.

Let wel: dit soort substraten (clinoptiloliet, of ander modern vergelijkbaar substraat) kun je ENKEL gebruiken als je ook je bewatering en bemesting aanpast! De reden waarom ik overschakel is omdat ik een substraat wou met zo weinig mogelijk variabalen (potgrond, zand, etc) die maken dat je minder controle hebt over waterhuishouding, bemesting enz. Nu heb ik een constante: duidelijk en makkelijk te hanteren en te begieten, te bemesten, enz.