Ik hou mij enkel aan mijn eigen regels en aan mijn eigen creatieve inzichten, niet aan bepaalde opgelegde regels over hoe een wortelvoet (of nebari zoals semi-bonsaipuristen het japans toch graag in de mond nemen, met of zonder juiste uitspraak) in elkaar moet zitten. Iedereen heeft zijn eigen voorkeuren, zijn eigen mogelijkheden. En ook niet alle boompjes zullen steeds even goede mogelijkheden hebben. Het is onzin dat je bomen met afschuwelijke wortelvoet, zowiezo kunt omtoveren tot iets prachtigs. Al kun je veel oplossen, en verbeteren, het is in zo'n geval toch beter om meteen die boompjes aan de kant te laten staan, en op zoek te gaan naar nieuw en ander materiaal ter vervanging. Dat levert uiteindelijk minder ontgoochelingen op na jaren van nutteloze inspanningen.
Wat gewoon goed werkt is het suggereren van ouderdom, door een gevoel van (on)evenwicht en stabiliteit na te streven in de wortelpartij. Los van het feit of het er al allemaal meteen perfect uitziet, probeer vanaf het begin van de training te zorgen voor (eerder asymmetrisch dan te symmetrische) spreiding van de wortels; en streef in gedachten een eindbeeld na waarin je minstens enkele wortels van voldoende dikte wil (onevenwicht van daarnet door dikkere en dunnere wortels samen), en liefst ook nog wat vertakking met zijwortels op de gestelwortels. Hou je aan dit denkbeeld bij elke verpotting, elke training van de wortels, en kies niet bij elke ingreep telkens voor iets anders.
In vollegrond is een doorgedreven training van de wortelvoet onzin. Juist? Tot op zekere hoogte ja. Probeer bij uitplanten naar vollegrond de kluit wel voldoende ontward te hebben tot je de wortels tot aan de basis hebt kunnen blootleggen en inspecteren. Een goede eerste selectie van wortels is het halve werk. Spreid de wortels, en plant uit. Eventueel uitplanten op een tegel, hoewel dit niet absoluut noodzakelijk is en zeker geen garantie heeft op een betere spreiding. Horizontaler zullen ze wél uitgroeien. Ik gebruik geen tegel omdat ik geen risico wil op uitdroging in vollegrond, van het stuk grond tussen tegel en oppervlak. Daarmee verlies je een stuk van de positieve invloed van uitplanten in vollegrond, namelijk dezelfde goede bodemcondities over langere tijd, en geen extremen veroorzaakt door zomerhitte en wintervrieskou. Ik plant niet uit in vollegrond om bij wat warmer weer met de gieter in de aanslag, toch maar es te gaan inspecteren en wat bij te gieten.
Doe je dit voorbereidend werk te weinig secuur, dan kun je nadien alsnog met een hoop werk opgezadeld zitten, of met teveel ontgoochelingen. Een dikke stam, maar slechte wortels. Het is de bedoeling dat we van bij het begin toch 'iets' ondernemen om die kans te verkleinen. Anderzijds mag je ook weer niet veronderstellen (wel hopen) dat je na uitgraven meteen met een afgewerkte prachtige wortelvoet zult zitten die tentoonstellingswaardig is. Het doel is een goede basis te hebben waarmee de boom dan in pot kan.
Een boompje waarvan je weet dat de wortels maar zus en zo zijn, en dat je nooit meer in vollegrond zult uitplanten, zal je nooit een écht goed resultaat meer opleveren. Als je alle 'fouten' denkt weg te snoeien tijdens het verpotten, zal het boompje in de schaal en het daarbij horende substraat vooral heel veel fijnere wortels maken, maar er niet meer toe komen om dikke nieuwe mooie gestelwortels aan te maken die een knoestige wortelvoet zullen opleveren. Daarvoor is veel sterkere (dikte)groei nodig, in vollegrond. Als je met zo'n boompje zit, en je wil absoluut een betere wortelvoet, is het kiezen of delen. Anderzijds zijn niet alle boompjes het onwaardig om in schaal te staan gewoonweg omdat hun wortelvoet niet indrukwekkend is.
Een boompje waar ik dit jaar begonnen ben met verfijnen van de wortels is mijn veldesdoorn.
Hij heeft enkele jaren in vollegrond doorgebracht, en is in het vroege voorjaar van 2011 in een mica trainingspot gezet, in een substraat van zuiver zeoliet om haarwortels te stimuleren.
De basis voor de wortelvoet is goed tot zeer goed vind ik zelf, voor dergelijk jong en klein boompje. Jong is hier zowat 12 à 15 jaar denk ik. Er zijn echter enkele storende zaken aan de wortels, dingen waar je oog op vallen en die daardoor afleiden van het totaalbeeld van een boompje dat toch al karakter begint te krijgen door de beginnende groeven en richeltjes in de stam/schors, de indruk van een knoestig opwaarts gaande stamlijn, de holte onderaan de stambasis, enz. Eén van die storende zaken waren twee aan elkaar gegroeide gestelwortels, te lang en te stakerig en op het eind leek de wortel plots op te houden ipv met fijnere wortels de grond in te dringen.
In de lente van 2012 besloot ik met de concaaftang het uiteind van de wortel af te knabbelen. Geen perfect rechte vlakke snoeiwond, maar enkele keren afknabbelen. Het leverde tot nut oe al een veel beter resultaat op. De callusvorming is snel, en bij goede groei de komende seizoenen zal het er steeds mooier gaan uitzien, en passen bij de andere karaktertrekken van het boompje. Op een andere foto zie je dat ik nog een andere plek omcirkelde waar een zijwortel een ander wortel overgroeit. Bij een volgende verpotting wil ik hier iets aan doen. Samen met dergelijke ingrepen, gaat een goede bemesting gepaard, waarbij voorzien wordt in voldoende NPK en sporenelementen, nodig om een goede groei te kunnen aanhouden.
In de toekomst zou ik op enkele wortels ook graag nog wat willen uitproberen met draadenten, om zijwortels op de gestelwortels te enten.
Bovenstaand relaas probeer ik aan de hand van onderstaande foto's wat weer te geven, met uitleg bij de foto's. Als ik iets dergelijks wil bereiken met al mijn overige bomen heb ik zeer zeker nog veel werk... dat is bonsai.
in 2008, wortelvoet niet zichtbaar, alleen een lelijke 'knikkende knie' onderaan de stam
maart 2009, uitgeplant in vollegrond in de tuin van onze nieuwe woning. De knikkende knie werd weggesnoeid
vroege voorjaar 2012, wat hoger op het substraat gezet
detail van het (ongekuiste) onderste deel van het stammetje
vroeg voorjaar 2012, cirkels rond 2 zones waar werk aan de winkel is; aaneengegroeide gestelwortels en op de andere plaats kruisende wortels
*** wordt vervolgd ***
Geen opmerkingen:
Een reactie posten